Odszkodowanie retorsyjne

Były prezydent Lech Wałęsa raczej nie ma co liczyć na miliony. Łatwo złożyć pozew i zażądać dużej kwoty. Trudniej wygrać sprawę, a jeszcze trudniej pieniądze. (..) Zacznijmy od tego, że mówienie o zapłacie 20 mln zł, a nawet zażądanie jej w pozwie, nic nie kosztuje. Równie dobrze można zażądać 20 mld, i tak najwyższy dołączany do pozwu wpis sądowy może wynieść 100 tys. zł. Teoretycznie sąd może zasądzić takie pieniądze, ale nawet w najgłośniejszych procesach o ochronę dobrego imienia zadośćuczynienia wynoszą kilkadziesiąt tysięcy złotych. Jednym z najmocniejszych argumentów za ich umiarkowaniem jest to, że za utratę zdrowia, ręki czy nogi, ofiary nie dostają więcej. [wp.pl]

To prawda, polskie sądy są nader “oszczędne” przy zasądzaniu odszkodowania bądź zadośćuczynienia. Na stronach MacLawye® opisywałem sprawę, w której sądy (nie wyłączając Sądu Najwyższego) za rok niesłusznego aresztowania, przyznały poszkodowanemu około 19.000,- zł odszkodowania, potrącając z tej kwoty koszty wyżywienia w areszcie.

Sądzę, że do polskiego systemu prawnego należałoby wprowadzić znaną w systemie amerykańskim instytucję odszkodowania retorsyjnego (odszkodowania karnego), tzn. odszkodowania oderwanego od rzeczywistej szkody. W pewnym sensie instytucja zadośćuczynienia spełnia taką rolę. Odmienność odszkodowania retorsyjnego od odszkodowania sensu stricto i zadośćuczynienia winna uwzględniać sytuację majątkową osoby wyrządzającej świadomie szkodę, i być zasądzana w sposób, który byłby finansowo odczuwalny dla tego, kto szkodę wyrządza.

20 mln. zł za spotwarzenie Pana Prezydenta Lecha Wałęsy, to kwota śmiesznie niska. A przecież – jak słusznie pisze “Rz” – polski sąd i tak jej nie zasądzi. W przyszłości, po reformie wymiaru sprawiedliwości, sprawy z zakresu odszkodowań deliktowych powinny być oddane pod rozstrzygnięcie ławy przysięgłych. Może wysokie odszkodowania i świadomość możliwości zasądzenia takich wysokich odszkodowań poprawiłaby kulturę debaty publicznej i zmitygowała niektóre media.

jmm

20 czerwca 2008 r.