MacLawye® delegatem adwokatów niewykonujący zawodu na Zgromadzenie Wielkopolskiej Izby Adwokackiej
W Wielkopolskiej Izbie Adwokackiej zakończyło się zebranie adwokatów niewykonujących zawodu [lista “C”]. Zebranie odbywało się w trybie zdalnym. I okazuje się, że nie ma tego złego co by nie miało pozytywnych aspektów. W zebraniu wzięło udział 33 adwokatów; takiej frekwencji od lat [a może i nigdy] nie było. Ponieważ liczbę delegatów adwokatów niewykonujących zawodu na Zgromadzenie Izby ustala się w oparciu o frekwencję na zebraniu, adwokaci niewykonujący zawodu wybrali 10 swoich delegatów. Ponieważ zostałem jednym z nich, dziękuję wszystkim Koleżankom i Kolegom, którzy oddali na mnie swój głos.
Tak jak zapowiedziałem, będę się starał na Zgromadzeniu Izby zainteresować wybranych Delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury i nowe władze samorządowe naszej Izby kilkoma problemami, które już poruszałem na portalu MacLawye® [ulgi podatkowe dla adwokatów rozpoczynających działalnośc adwokacką, poprzez odpis wydatków na pokrycie kosztów aplikacji, pozyskanie przez władze samorząowe wiedzy o dochodowości i kosztowości prowadzenia działalności adwokackiej w celu realnego wpływu na podwyższenie stawek opłat za czynności adwokackie, zatrudnienie adwokata na etacie, dokumentowanie odbycia szkoleń punktami].
Skoro jednak zostałem delegatem adwokatów niewykonujących zawodu [wpisanych na listę “C”] spróbuję podnieść także tematykę żywo interesującą tę grupę Koleżanek i Kolegów. Bo młodzież adwokacka, jak i adwokaci u szczytu swojej zawodowej aktywności mogą sobie myśleć, że reprezentacja adwokatów niewykonujących zawodu na Zgromadzenie Izby stała się zbyt liczna. Otóż, życząc Koleżankom i Kolegom zdrowia i długich lat życia, zapewniam, że tematyka tej grupy zawodowej stanie się wam kiedyś nader bliska i nawet się nie zorientujecie jak szybko.
Nie ulega wątpliwości, że adwokat wpisany na listę adwokatów niewykonujących zawodu jest uprawniony do używania tytułu zawodowego “adwokat”. Chociaż i co do tego prawa mogą powstać wątpliwości. Gdy rozpoczynałem pracę jako lobbysta, z uwagi na negatywne konotacje słowa “lobbysta”, na używanie tytułu zawodowego “adwokat i lobbysta” uzyskałem specjalną zgodę Dziekana ORA. [I całe szczęście bo przy ostatnim moim projekcie lobbingowym, pracy na rzecz ustawy o ochronie zwierząt, używanie tego tytułu w formie zarzutu mi wytknięto]. Ale to sytyuacja wyjątkowa i marginalna, więc ją pomińmy. Przyjmijmy, że adwokat wpisany na listę “C” jest uprawniony do posługiwania się tytułem zawodowym “adwokat”.
Prawo o adwokaturze o wykonywaniu zawodu przez adwokata stanowi w art. 4a, w którym określono formy wykonywania zawodu. O adwokacie niewykonującym zawodu stanowi art. 8a ust. 2, który adwokatów niewykonujących zawodu zwalnia z obowiązku obowiązkowego ubezpieczenia. Rozróżnienie między adwokatem wykonującym zawód i adwokatem zawodu niewykonującym wprowadza jeszcze art. 39 punkt 1, stanowiący że Zgromadzenie Izby składa się z adwokatów wykonujących zawód i delegatów adwokatów zawodu niewykonujących. Jest jeszcze jeden ciekawy przepis, de facto poza. art. 4a PoA sankcjonujący jeszcze jedną formę wykonywania zawodu przez adwokata, mimo że traktowanego jako adwokat zawodu niewykonujący; mianowicie a art. 95 ł ust. 3 punkt 3 mówi o adwokacie wykonującym zawód radcy prawnego. O uchylenie tego przepisu a w zasadzie o wyeliminowanie pojęcia adwokata wykonującego zawód radcy prawnego samorząd powinie zabiegać. Albo się jest adwokatem i wykonuje się zawód adwokata; albo się jest radcą i wykonuję się zawód radcy prawnego.
Z takiego ukształtowania przepisów o wykonywaniu zawodu, możnaby wnosić, że ustawodawca pojęcie wykonywania zawodu w PoA odnosi do sposobu świadczenia usług adwokackich; zatem na gruncie Prawa o adwokaturze, wykonującym zawód będzie adwokat, który [bądź w imieniu którego kierownik zespołu] zawiera umowy o świadczenie pomocy prawnej wystawia faktury i pobiera wynagrodzenie [chyba, że zawiera umowy, wystawia faktury i pobiera wynagrodzenie jako radca prawny]. Z tak rozumianym pojęciem wykonywania zawodu korespondują przepisy o świadczeniu usług i przepisy o działalności gospodarczej, uznające adwokata wykonującego zawód za przedsiębiorcę a świadczenie usług prawnych za działalność gospodarczą.
Jednakże przepis o formie wykonywania zawodu [art. 4a PoA] musi być na gruncie Prawa o adwokaturze czytany łącznie z przepisem art. 4 ust. 1 PoA który mówi o tym czym zawód adwokata w ogóle jest, na czym polega. Otóż zawod adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. A to oznacza, że nie wykonując zawodu, adwokat choćby był wpisany na listę adwokatów, czynności, o których mowa w art. 4 ust. 1 PoA wykonywać za wynagrodzeniem nie może [oczywiście poza sytuacjami gdy czynności te wykonuje nie jako adwokat]. Ale czy może np. udzielać bezpłatnych porad prawnicy w ramach punktów pomocy prawnej prowadzonych przez gminy ? Na to pytanie, na gruncie obowiązujących, nieprecyzyjnych, przepisów odpowiedzieć nie potrafię.
Stąd smutny wniosek ale adwokat wpisany na listę “C” ma prawo do:
Posługiwania się tytułem zawodowym “adwokat”, zwyczajowo do wieńca od ORA na pogrzebie i przemówienia dziekańskiego nad grobem.
Bardzo rozbudowane przepisy Prawa o adwokaturze, tyczące wpisu na listę adwokatów ani słowem nie wspominają o różnych listach adwokatów, wskazując jedynie, że wpis obejmuje także informację o formie wykonywania zawodu; z czego wyinterpretowano, że powinien także obejmować informację o niewykonywaniu zawodu. Ustawa nie wspomina o różnicach między adwokatami wpisanymi na listę adwokatów niewykonujących zawodu, którzy zaprzestali jego wykonywania wskutek przejścia na emeryturę a adwokatami niewykonującymi zawodu adwokata z racji wykonywania zawodu radcy prawnego. A przecież różnice zarówno co do utożsamiania się z Adokaturą Polską jak i różnice ekonomiczne między tymi grupami adwokatów są oczywiste.
Kuriozalne jest to, że na listę adwokatów mogą być wpisane osoby, które nigdy nie podjęły wykonywania zawodu oraz osoby, które nie złożyły ślubowania adwokackiego. [Te przepisy powinny być przedmiotem troski nowych władz adwokatury; zresztą najlepiej by było gdyby nowa Naczelna Rada Adwokacka przystąpiła do pracy nad projektem nowego, adwokackiego projektu Prawa o adwokaturze].
Tymczasem na gruncie przepisów proceduralnych pojęcie adwokata wykonującego zawód nie występuje.
Być może nie jest to problem, który żywo by interesował adwokatów młodych [chociaż jak wyżej wspomniałem bardzo szybko zacznie]; ale moim zdaniem należałoby rozważyć taką zmianę przepisów prawa, która umożliwiałaby adwokatom niewykonującycm zawodu podejmowanie w pewnym ograniczonym zakresie niektórych czynności procesowych dla przykładu: substytuowania innych adwokatów, z którymi adwokat niewykonujący zawodu współpracuje.
Zważyć należy, że nawet dzisiaj adwokat niewykonujący zawodu może zostać zatrudniony przez innego adwokata [chociażby na 1/4 etatu] i wspomagać go swoją wiedzą i doświadczeniem np. przy sporządzaniu pism procesowych. Jednakże na gruncie obecnie obowiązujących przepisów mogłyby powstać wątpliwości, czy takiemu adwokatowi wolno jest występować przed sądem zastępując swojego “pracodawcę”. Sądzę, że wielu adwokatów emerytów z chęcią podejmowałoby taką współpracę.
Jerzy Marcin Majewski
adwokat
Poznań, 15 stycznia 2021 r.