- Naczelna Rada Adwokacka co do zasady pozytywnie ocenia większość proponowanych rozwiązań, zmierzających do ustanowienia niezależnej prokuratury, w szczególności rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego.
- Jednocześnie NRA postuluje:
– rozszerzenie listy podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na Prokuratora Generalnego o środowisko adwokackie, radcowskie i sędziowskie.
– poszerzenie zakresu kwalifikacji zawodowych uprawniających do kandydowania o osoby wykonujące zawód adwokata i radcy prawnego czy sędziego.
– poszerzenie przesłanek do odwołania Prokuratora Generalnego przed upływem kadencji.
Opinia Naczelnej Rady Adwokackiej do projektu o zmianie ustawy – Prawo o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw, została sporządzona w odpowiedzi na prośbę z Ministerstwa Sprawiedliwości.
W opinii NRA wskazuje, że cel projektu nowelizacji, którym jest ustanowienie niezależnej prokuratury, jest słuszny. Dlatego pozytywnie ocenia większość proponowanych rozwiązań, zmierzających do ustanowienia niezależnej prokuratury, w szczególności rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. Zdaniem NRA, ukształtowanie apolitycznego trybu wyboru Prokuratora Generalnego i stworzenie gwarancji niezależności urzędu prokuratorskiego, w tym prokuratorów realizujących zadania prokuratury, powinno być priorytetem w ramach przywracania praworządności w Polsce.
Jednak opiniowana ustawa – w ocenie NRA – nie w pełni realizuje ten cel.
NRA zwraca uwagę na to, że projekt nowelizacji ogranicza katalog podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na stanowisko Prokuratora Generalnego do środowiska prokuratorskiego, przedstawicieli szkolnictwa wyższego i nauki, sektora pozarządowego i parlamentarzystów. Pominięci zostali przedstawiciele innych zawodów prawniczych, jak adwokaci, radcowie prawni, czy sędziowie.
W ocenie NRA głos praktyków prawa jest szczególnie ważny w procesie wyłaniania prokuratora generalnego, ponieważ mogą oni uwzględniać nie tylko kompetencje merytoryczne kandydata, ale również jego aktywności i postawy jako praktyka prawa, w relacjach ze wszystkimi pozostałymi uczestnikami wymiaru sprawiedliwości.
Postulat NRA jest zasadny, biorąc pod uwagę fakt, że w projekcie nowelizacji Naczelna Rada Adwokacka oraz Krajowa Rada Radców Prawnych są wskazane, obok Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz organizacji pozarządowych, jako podmioty biorące udział w Radzie Społecznej przy Prokuratorze Generalnym. Zadaniem tej Rady ma być wyrażanie stanowisk w istotnych sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania prokuratury.
NRA postuluje uzupełnienie listy podmiotów uprawnionych do wskazywania kandydatów na Prokuratora Generalnego o Naczelna Radę Adwokacką, Krajową Radę Radców Prawnych oraz Krajową Radę Sądownictwa (po tym, jak stanie się organem powołanym ze standardami państwa prawa).
Naczelna Rada Adwokacka postuluje także rozszerzyć katalog kwalifikacji wymaganych od kandydata.
Zgodnie z zapisami projektu nowelizacji, na stanowisko Prokuratora Generalnego może być powołana osoba, która:
– jest prokuratorem powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury w stanie czynnym albo prokuratorem Instytutu Pamięci Narodowej w stanie czynnym.
– posiada co najmniej 20-letni staż na stanowisku prokuratora lub sędziego w stanie czynnym
– zajmowała stanowisko prokuratora przez okres 10 lat bezpośrednio poprzedzających dzień zgłoszenia kandydatury na stanowisku prokuratora generalnego.
NRA postuluje poszerzyć te kwalifikacje o:
– osoby, które będąc prokuratorem powszechnej jednostki organizacyjnej prokuratury w stanie czynnym, zajmują stanowisko prokuratora przez okres 10 lat bezpośrednio poprzedzający dzień zgłoszenia kandydatur na stanowisko prokuratora generalnego, ale posiadają, przykładowo:
20-letni staż wykonywania zawodu nie prokuratora czy sędziego, ale adwokata lub radcy prawnego lub łącznie 20-letni staż na stanowisku sędziego o prokuratora lub też adwokata i sędziego łącznie.
Pominięcie tak szerokie grupy podmiotów, których kompetencje w zakresie pełnienia funkcji Prokuratora Generalnego nie mogą budzić żadnej wątpliwości, stanowi w ocenie NRA naruszenie norm konstytucyjnych, a w szczególności art. 60 Konstytucji RP, zgodnie z którym obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.
NRA postuluje też zmiany w projektowanych przepisach odnoszących się do odwołania Prokuratora Generalnego przed upływem kadencji – o ujawnienie okresie pełnienia przez Prokuratora Generalnego funkcji na tym stanowisku okoliczności wskazujących na to, że kandydat w chwili powołania na stanowisko Prokuratora Generalnego nie spełniał wymogów wskazanych w ustawie.
Źródło: adwokatura.pl