Przed XII Krajowym Zjazdem Adwokatury – Kraków 2016. Marka ADWOKAT™
Samorząd zawodowy adwokatury to więcej niż związek zawodowy. Adwokatura z mocy ustawy o charakterze ustrojowym, czyli ustawy realizującej konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie, powołana jest do ochrony tych praw. Te zadania realizowane są zarówno w codziennej pracy każdego adwokata jak i w działaniach samorządu zawodowego. Przed organami samorządu adwokackiego zawsze stoi dylemat: czy w pierwszej kolejności służyć adwokatm czy adwokaturze ? Między tymi dwoma podstawowymi zadaniami samorządu nie ma sprzeczności. Tylko silna adwokatura może dobrze służyć adwokatom.
Prawo o adwokaturze definiuje adwokaturę jako ogół adwokatów i aplikantów adwokackich; okreslając jednocześnie zadania adwokatury w zakresie ochrony praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa, ustawa wyznacza adwokaturze istotną pozycję w systemie organów ochrony prawnej. Adwokatura jest zatem nie tylko zawodową korporacją ale zarazem instytucją systemową powołaną do współdziałania w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Zapewnienie adwokaturze silnej pozycji w systemie organów ochrony prawnej jest obowiązkiem samorządu adwokackiego. Dlatego głos adwokatury wyrażany przez Krajowy Zjazd Adwokatury, Naczelną Radę Adwokacką i jej Prezesa musi być głosem silnym i stanowczym. Zarówno w debacie publicznej jak i w procesie stanowienia prawa. Tylko wówczas samorząd będzie w stanie realizować skutecznie swoje obowiązki wobec adwokatów i aplikantów.
Samorząd adwokacki musi zadbać o wizerunek adwokatury i przywrócenie społecznego postrzegania adwokata jako zawodu zaufania publicznego. Adwokaci aktywni w działalności publicznej powinni otrzymywac wsparcie ze strony samorządu. Samorząd adwokacki winien tworzyć warunki do zwiększenia reprezentacji parlamentarnej adwokatów, którzy winni doprowadzić do powstania adwokackiego koła parlamentarnego, zapewniającego aktywny, realny i skuteczny udział adwokatury w procesie legislacyjnym.
Zgodnie z ustawą, tutuł zawodowy „adwokat” podlega ochronie prawnej. Wizerunek marki kształtowany jest przede wszystkim przez jakość produktu lub usługi. Dlatego adwokatura musi zadbać o wizerunek marki „adwokat”. To jest zadanie dla całej adwokatury. Dla każdego adwokata i aplikanta adwokackiego. Wymaga mobilizacji, świadczenia usług prawnych na najwyższym poziomie i bezwzględnego przestrzegania zasad etyki.
Ale jest to także zadanie dla samorządu adwokackiego. We współczesnym świecie w kształtowaniu wizerunku marki istotną rolę odgrywają media i Internet. Komunikacja społeczna adwokatury i jej wizerunek w Internecie pozostawiają wiele do życzenia. W działaniach samorządu adwokackiego na tym polu nie można dostrzec jakiejkowiek spójnej polityki informacyjnej. Wydaje się, że nawet struktura zespołów problemowych Naczelnej Rady Adwokakciej nie odpowiada współczesnym potrzebom. Nie bardzo wiadomo, czy za wizerunek marki „adwokat” w Internecie odpowiada Komisja ds. Informatyzacji, Komisja ds. Działalności Publicznej, Komisja Komunikacji Społecznej czy wreszcie Komisja Etyki Zawodowej ? Obecnie marka „adwokat” przegrywa w środkach przekazu z marką „radca prawny” i to musi się zmienić póki jeszcze na rynku adwokat z radcą prawnym wygrywa (a co najmniej ma równorzędną pozycję).
Obecnie 75% adwokatów, to adwokaci młodzi, o stażu zawodowym poniżej 3 lat. Rozpoczynają oni swoją zawodową aktywnośc w bardzo trudnych warunkach rynkowych. Przeprowadzona w ostatnich latach tzw. deregulacja zawodów adwokata i radcy prawnego, nie przyniosła efektów zapowiadanych przez jej politycznych inicjatorów. Statystyczne argumentacje o zbyt małej liczbie prawników na okreśoną liczbę mieszkańców okazały się być pustymi sloganami, które weryfikuje rynek. Wzrostowi podaży na rynku usług prawnych nie towarzyszy wzrost popytu na te usługi. Jednocześnie granice opłacalności prowadzenia kancelarii adwokackiej bądź radcowskiej spowodowały, że nie nastąpił zapowiadany spadek cen za rzetelne usługi prawne natomiast dostrzegalna jest pauperyzacja osób świadczących usługi prawne. To są zjawiska, z którymi samorząd adwokacki musi się zmierzyć. Jeżeli młodzi adwokaci nie otrzymają ze strony samorządu odpowiedniego wsparcia, może się okazac, że marka „adwokat” nie będzie dla młodzieży adwokackiej na tyle atrakcyjna aby pozostawać członkami adwokatury.
Jerzy Marcin Majewski
adwokat